راهنمای مبتدیان برای کنترل کلاچ

اگه داری رانندگی با ماشین دنده‌ای رو یاد می‌گیری، راه دیگه‌ای نداری – باید کنترل کلاچ رو به خوبی یاد بگیری. اگرچه ممکنه در ابتدا کمی گیج‌کننده به نظر برسه، اما بعد از مدتی باید برات عادی بشه. این مهارت برای تبدیل شدن به یک راننده توانمند و در نهایت قبولی در آزمون رانندگی ضروریه.

کلاچ چه کاری انجام میده؟

نمی‌خوایم خیلی وارد جزئیات فنی عملکرد کلاچ بشیم. به طور خلاصه، کلاچ نیرو رو از موتور به چرخ‌ها از طریق جعبه دنده متصل و قطع می‌کنه.

وقتی کلاچ رو فشار میدی، موتور از چرخ‌ها جدا میشه. این به تو اجازه میده که دنده رو عوض کنی. به عبارت دیگه، وقتی کلاچ بالاست نمی‌تونی دنده عوض کنی.

وقتی کلاچ رو رها می‌کنی، نیرو منتقل میشه (مگر اینکه دنده خلاص باشه).

کنترل کلاچ در واقع تسلط پیدا کردن روی این انتقال نیروست. این مهارت به خصوص برای حفظ کنترل ماشین در سرعت‌های پایین مهمه. به کمک این مهارت می‌تونی کارهای مختلفی انجام بدی، مثل تعویض دنده، حرکت کردن و رانندگی در ترافیک سنگین که مدام باید بایستی و حرکت کنی.

کنترل کلاچ

موقع یادگیری کنترل کلاچ، باید چند نکته رو در نظر داشته باشی.

اول از همه، با کلاچ به نرمی رفتار کن. باید پات رو با دقت بالا بیاری، چون تغییرات کوچک می‌تونه تاثیر بزرگی روی ماشین داشته باشه. کلمه کلیدی اینجا “کنترل” هست.

در مورد نقطه گاز (بایتینگ پوینت)، باید تعادل بین کلاچ و گاز رو پیدا کنی. نقطه‌ای هست که وقتی مقدار مشخصی فشار به هر کدوم وارد می‌کنی، ماشین در آستانه حرکته ولی همچنان ثابته. سعی کن موتور رو زیاد دور نبری، اما به اندازه کافی گاز بده که موقع رها کردن کلاچ خاموش نکنی. شایع‌ترین دلیل خاموش کردن، کم بودن گازه.

همونطور که گفتیم، پیدا کردن نقطه گاز یه حس درونیه. به این احساس عادت کن و وقتی نقطه گاز رو پیدا می‌کنی، این کار کمک می‌کنه خاموش نکنی. هماهنگ شدن با پدال‌ها بعداً که می‌خوای استارت در سربالایی رو یاد بگیری، خیلی کمکت می‌کنه.

پیدا کردن نقطه گاز

این مراحل رو دنبال کن:

• با پای چپ، کلاچ رو کاملاً تا کف فشار بده و بعد دنده یک رو درگیر کن.
• پای راستت رو روی پدال گاز بذار و ثابت نگه دار.
• همینطور که آروم پای چپت رو از روی کلاچ برمی‌داری، حس می‌کنی که موتور و چرخ‌ها شروع به درگیر شدن می‌کنن و ممکنه ببینی که جلوی کاپوت کمی بالا میاد. حالا پاهات رو ثابت نگه دار.
• وقتی تازه داری رانندگی یاد می‌گیری، پیدا کردن نقطه گاز چیزیه که باید باهاش ور بری. اینجا همون جاییه که تمرین باعث پیشرفت میشه.

استارت در سربالایی و نقطه گاز

وقتی کم کم با اصول اولیه رانندگی آشنا شدی، احتمالاً نوبت به توقف و حرکت در سربالایی می‌رسه. استارت در سربالایی به مربی رانندگیت نشون میده که کنترل عالی روی ماشین داری، و اگه مرکز آزمون رانندگیت نزدیک یه سربالایی باشه، احتمال زیادی هست که این مهارت تو آزمونت باشه. اما پیدا کردن نقطه گاز موقع استارت در سربالایی می‌تونه سخت‌تر باشه.

نکاتی برای یک استارت موفق در سربالایی:

• درک اهمیت کنترل خوب کلاچ، اساس یک استارت موفق در سربالایی هست. اول از همه باید گاز رو بیشتر از حالت معمول فشار بدی.
• وقتی تو سطح صاف حرکت می‌کنی، دور موتورت حدود 1500 دور در دقیقه روی دورسنجه، اما تو استارت سربالایی باید حدود 2000 دور در دقیقه باشه.
• وقتی ماشین حرکت می‌کنه باید بیشتر تلاش کنه تا شتاب بگیره و ممکنه مجبور بشی کلاچ رو از نقطه گاز آروم‌تر از حالت معمول رها کنی تا خاموش نکنی.
• احتمالاً باید بیشتر از حالت معمول تو دنده‌های پایین بمونی تا موتور قدرت بیشتری برای بالا رفتن از سربالایی داشته باشه.

برای یادگیری درست، اغلب باید کتاب‌ها رو کنار بذاری و تجربه عملی کسب کنی – یا به قول معروف، باید خودت پشت فرمون بشینی. مربی رانندگیت همه چیز رو بهت یاد میده، اما یه پیش‌زمینه کوچیک می‌تونه استرست رو کم کنه و سریع‌تر برای زندگی در جاده آماده‌ات کنه.

اگه خاموش کردم چی میشه؟

اگه از کلاچ درست استفاده نکنی، احتمالاً خاموش می‌کنی. وقتی این اتفاق می‌افته، موتور خاموش میشه. درسته، این می‌تونه بسته به موقعیت خطرناک باشه. اگه موقع خارج شدن از یک تقاطع خاموش کنی، ممکنه در برابر ترافیک آسیب‌پذیر بشی. اما در حالی که راننده‌های مبتدی از خاموش کردن می‌ترسن، معایبش گاهی بیش از حد بزرگ جلوه داده میشه.

بهترین کار موقع خاموش کردن اینه که آرامشت رو حفظ کنی، ماشین رو خلاص کنی و دوباره روشن کنی. حتی اگه تو آزمون رانندگی هم خاموش کنی، لزوماً مشکل بزرگی نیست و قطعاً به معنی مردود شدن نیست. بیشتر روی نحوه برخوردت با خاموش کردن نمره می‌گیری، نه خود خاموش کردن.

البته بهتره که عادت نکنی به خاموش کردن. استفاده نادرست مکرر از کلاچ می‌تونه باعث مشکلات مکانیکی بشه، و تعمیر یا تعویض کلاچ فرسوده می‌تونه گرون تموم بشه.

در کنترل کلاچ مشکل دارم، باید اتوماتیک برونم؟

اگه واقعاً نمی‌تونی کنترل کلاچ رو یاد بگیری، شاید به فکر یادگیری رانندگی با ماشین اتوماتیک بیفتی. خودروهای اتوماتیک در واقع کار کلاچ و تعویض دنده رو برات انجام میدن.

قبل از این تصمیم خوب فکر کن. اگه با ماشین اتوماتیک قبول شی، فقط می‌تونی اتوماتیک برونی. ماشین‌های دنده‌ای بیشترن، معمولاً ارزون‌ترن و ممکنه موقعیت‌هایی پیش بیاد که خوبه بتونی یکی از اونا رو برونی. تسلط بر کنترل کلاچ و گرفتن گواهینامه دنده‌ای، دنیایی از فرصت‌های رانندگی رو به روت باز می‌کنه.

اگرچه ممکنه وقتی خاموش می‌کنی، موتور رو زیاد دور می‌بری یا دنده‌ها رو می‌سابی خجالت‌زده بشی، اما بیشتر راننده‌ها گاهی این کارها رو می‌کنن. و این صرف نظر از اینه که چند وقته رانندگی می‌کنن. همه راننده‌ها گاهی اشتباه می‌کنن و تو هم بهش عادت می‌کنی.